مدرسه تفسیر مکهمدرسه تفسیری مکه یکی از بهترین مدارسی هست که در تفسیر قرآن با داشتن اساتید و شاگردان مبرز در تاریخ اسلام شهرت خاصی به خود پیدا کرده است. بنیان‌گذار آن عبدالله بن عباس از شاگردان برجسته پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) و امیر مؤمنان علی (علیه‌السّلام) می‌باشد. ۱ - موسس مدرسهمدرسه تفسیر مکه را می‌توان از مشهورترین مدارس تفسیری دانست. این مدرسه به دست عبداللّه بن عباس برپا شد. وی در سال ۴۰ پس از شهادت امیر مؤمنان (علیه‌السّلام)، که بصره را به مقصد حجاز ترک گفت، این مکتب را پی‌ریزی کرد. این صحابی بزرگ که علم تفسیر را از امیرمؤمنان (علیه‌السّلام) فرا گرفت، برای تابعان تفسیر می‌گفت. هر چه از معانی قرآن بر تابعان مشکل می‌نمود، از ابن عباس می‌پرسیدند و او پاسخ می‌گفت و شاگردان وی برای دیگران نقل می‌کردند. ۱.۱ - ابن عباس والی بصرهاو از طرف امام (علیه‌السّلام) والی بصره بود، ولی پس از ایشان هیچ ولایتی را نپذیرفت؛ بر آستانه حرم الهی نشست و در آنجا سرگرم ادای رسالت خود در نشر علوم و معارفی گردید که از امام (علیه‌السّلام) آموخته بود. این مکتب تفسیری در تمام طول عمر ابن عباس رواج داشت. فارغ التحصیلان این مدرسه، بزرگ‌ترین عالمان آن روزگار جهان اسلام بودند. ۱.۲ - آوازه بلند مدرسه مکهاین مدرسه و فارغ التحصیلانش در سراسر جهان آوازه‌ای بلند داشتند. آثار نیکوی این مدرسه به عنوان سنت‌های مورد قبول در میان مردم قرار گرفت و هم‌چنان باقی است. شاید داناترین تابعان نسبت به معانی قرآن شاگردان ابن عباس و فارغ‌التحصیلان مدرسه او باشند. ۱.۳ - اعلم مفسرین قرآنابن تیمیه می‌گوید: «داناترین مردم در زمینه تفسیر، اهل مکه هستند؛ زیرا اصحاب ابن عباس‌اند؛ افرادی چون مجاهد، عطاء، عکرمه و دیگران مثل طاووس، ابو‌شعثاء، سعید بن جبیر، طاووس بن کیسان یمانی؛ عطاء بن ابی رباح و امثال اینان هستند. اصحاب ابن مسعود در کوفه نیز از داناترین مفسرانند؛ از این‌روست که از دیگران ممتاز گردیده‌اند». البته تعداد روایاتی که هر یک از اینان از ابن عباس نقل می‌کنند، متفاوت است. [۳]
اسماعیلی قوچانی، علی اکبر، پژوهشی در سیر تطور تفسیر و روش‌های تفسیری، ص۴۱.
۲ - پانویس
۳ - منبعمحمدهادی معرفت، تفسیر و مفسران، ج۱، ص۲۸۸. فرهنگ‌نامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «مدرسه تفسیر مکه». رده‌های این صفحه : جایگاه تفسیری تابعان | جایگاه تفسیری صحابه | مباحث تفسیری | مباحث قرآنی | مدارس تفسیر قرآن | مدرسه تفسیر مکه
|